تانیک اسید چیست؟
اسید‌تانیک یک شکل تجاری خاص از تانن، نوعی پلی فنل است. اسیدیته ضعیف آن به دلیل وجود گروه‌های فنل متعدد در ساختار است. فرمول شیمیایی اسید‌تانیک C۷۶H۵۲O۴۶ است.
مشخصات فیزیکی:
۱. تانیک اسید یک جامد به رنگ زرد کم رنگ تا قهوه‌ای روشن است.
۲. در آب، الکل و اتر محلول است.
۳. بوی معطر و طعمی بسیار گس از خود نشان می‌دهد.
۴. تانیک اسید دارای نقطه ذوب حدود ۲۱۰ درجه سانتیگراد است اما تمایل دارد قبل از ذوب شدن تجزیه شود.
خواص شیمیایی:
۱. اسید‌تانیک به دلیل وجود گروه‌های فنلی خود به عنوان یک اسید ضعیف عمل می‌کند.
۲. می‌تواند با ترکیبات اساسی نمک تشکیل دهد.
۳. اسید‌تانیک یک ترکیب پلی فنلی است که می‌تواند با پروتئین‌ها واکنش داده و رسوبات نامحلول ایجاد کند و از این خاصیت در دباغی پوست استفاده می‌شود.
۴. خاصیت آنتی اکسیدانی از خود نشان می‌دهد.
۵. اسید‌تانیک همچنین دارای قابلیت واکنش با نمک‌های آهن (II) برای تشکیل نمک‌های آهن (III) است.
۶. می‌توان آن را در آب گرم یا توسط باز‌ها و آنزیم‌ها هیدرولیز کرد.
۷. اسید‌تانیک همچنین به دلیل وجود سه، چهار یا پنج گروه هیدروکسیل در مجاورت هم قادر به کیلیت کردن یون‌های فلزی است.
موارد مصرف تانیک اسید:
- صنعت چرم:
تانیک اسید به عنوان عامل دباغی برای تبدیل پوست حیوانات به چرم استفاده می‌شود. این ترکیب با الیاف کلاژن تشکیل می‌دهد و آن‌ها را بادوام‌تر، انعطاف پذیرتر و در برابر آب و میکروب‌ها مقاوم‌تر می‌کند.
- صنعت خوراک:
اسید‌تانیک به عنوان افزودنی خوراک دام برای بهبود هضم، رشد و سلامت دام استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند انتشار متان و دفع نیتروژن نشخوارکنندگان را کاهش دهد.
- صنعت شیلات:
تانیک اسید به عنوان نگهدارنده و آنتی اکسیدان برای ماهی و محصولات دریایی استفاده می‌شود. می‌تواند از اکسیداسیون لیپید‌ها، پروتئین‌ها و رنگدانه‌ها جلوگیری کرده و از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها جلوگیری کند.
- صنعت نوشیدنی:
اسید‌تانیک به عنوان طعم دهنده و تثبیت‌کننده نوشیدنی‌هایی مانند شراب، آبجو، چای و قهوه استفاده می‌شود. می‌تواند طعم، رنگ و عطر نوشیدنی‌ها را افزایش دهد و از تشکیل مه و رسوب جلوگیری کند.
- صنعت داروسازی:
اسید‌تانیک به عنوان یک عامل دارویی و سیستم دارورسانی برای بیماری‌ها و شرایط مختلف استفاده می‌شود. دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی، ضد سرطانی، ضد ویروسی، ضد باکتریایی، ضد قارچی، ضد دیابتی و ضد فشار خون است. همچنین می‌تواند با دارو‌ها کمپلکس تشکیل دهد و حلالیت، پایداری و فراهمی زیستی آن‌ها را بهبود بخشد.
- کار‌های چوبی:
در رنگ‌آمیزی چوب، برای تیره کردن چوب و افزایش دانه‌بندی آن استفاده می‌شود.
- صنعت فلز:
تانیک اسید برای مقاومت در برابر خوردگی و در فرآیند ساخت جوهر گال آهن استفاده می‌شود.
- عکاسی:
در فرآیند تکنیک‌های چاپ عکاسی جایگزین، مانند فرآیند‌های کالی تیپ، چاپ نمک و وان دایک استفاده می‌شود.
- صنعت نساجی:
در تولید پارچه برای افزایش وزن پارچه و بهبود مقاومت در برابر شعله استفاده می‌شود.
- صنعت جوهر:
به دلیل خاصیت تثبیت‌کننده رنگ در ساخت جوهر استفاده می‌شود.
- اسید‌تانیک در گیاه:
اسید‌تانیک نوعی ترکیب پلی فنلی است که در بسیاری از گیاهان وجود دارد.
نقش اسید‌تانیک در گیاه:
- ۱. محافظت:
تانیک اسید دارای خواص ضد میکروبی است. بنابراین، به گیاهان کمک می‌کند تا در برابر عوامل بیماری‌زا مانند باکتری‌ها، قارچ‌ها و ویروس‌ها دفاع کنند.
- ۲. بازدارندگی گیاهخواران:
به دلیل طعم تلخ و پتانسیل جلوگیری از هضم غذا در حیوانات خاص، به عنوان مکانیزم دفاعی در برابر گیاهخواران عمل می‌کند.
- ۳. رشد گیاه:
با ایفای نقشی حیاتی در فرآیند فتوسنتز به رشد و تولید مثل گیاه کمک می‌کند.
- ۴. افزایش حاصلخیزی خاک:
تانیک اسید همچنین می‌تواند با تحریک فعالیت برخی از میکروب‌های مفید خاک، حاصلخیزی خاک را افزایش دهد.
- ۵. با پروتئین‌ها واکنش نشان می‌دهد:
در بسیاری از گیاهان، مانند انگور، اسید‌تانیک با پروتئین‌ها واکنش می‌دهد تا به ایجاد طعم و بافت کمک کند، که به ویژه در فرایند شراب‌سازی مهم است.
نحوه تولید اسید‌تانیک:
اسید‌تانیک از پوست، چوب، برگ‌ها، میوه‌ها و ریشه بسیاری از گیاهان، درختان و درختچه‌ها به ویژه بلوط و سماق تولید می‌شود. مواد گیاهی با آب داغ یا حلال‌های دیگر استخراج می‌شوند تا اسید‌تانیک آزاد شود. این فرآیند به عنوان استخراج یا لیچینگ شناخته می‌شود.
پس از استخراج، محلول فیلتر شده و تبخیر می‌شود تا آب و سایر حلال‌ها خارج شود و تنها اسید‌تانیک باقی بماند. سپس این اسید‌تانیک تصفیه شده را می‌توان در صورت نیاز پردازش یا استفاده کرد.
روش خاص و مدت زمان استخراج می‌تواند بر اساس نوع گیاه و کیفیت و غلظت مورد نظر اسید‌تانیک متفاوت باشد. فرآیند استخراج همچنین می‌تواند تحت تأثیر عواملی مانند pH، دما و انواع حلال مورد استفاده متفاوت باشد.
لینک مقالات:
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-217/tannic-acid
https://www.intechopen.com/chapters/69199
https://pubs.rsc.org/en/content/articlelanding/2021/tb/d1tb00383f
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.