دکستروز چیست؟
دکستروز یک نوع قند ساده است که از ذرت یا گندم به دست می‌آید و از نظر شیمیایی دقیقا مشابه گلوکز یا قند خون است. دکستروز اغلب به عنوان شیرین‌کننده در محصولات پختنی استفاده می‌شود و در غذاهای فرآوری شده و شربت ذرت نیز یافت می‌شود.
معادل دکستروز
Dextrose و گلوکز در واقع به یک ماده اشاره می‌کنند و تفاوتی اساسی در بین آنها وجود ندارد. هر دو اصطلاح به همان قند ساده اشاره می‌کنند که به عنوان منبع اصلی انرژی برای سلول‌ها در بدن استفاده می‌شود.
در واقع، Dextrose نام دیگر گلوکز است و این دو اصطلاح به صورت متعادل استفاده می‌شوند. بنابراین، معنای Dextrose و گلوکز در واقع یکسان است و تفاوتی بین آنها وجود ندارد.
سرم دکستروز چیست؟
سرم Dextrose یک محلول حاوی Dextrose است که به صورت وریدی به بیماران تجویز می‌شود. Dextrose یک نوع قند ساده است که به عنوان منبع اصلی انرژی برای سلول‌ها در بدن استفاده می‌شود.
سرم دکستروز معمولاً در مواردی مانند تغذیه و هیدراتاسیون وریدی، تغذیه پس از عمل جراحی، درمان دیابت و کاهش سطح قند خون و در برخی موارد اضطراری مانند تروما یا عوارض بیماری‌ها استفاده می‌شود. این محلول به صورت وریدی تزریق می‌شود تا به سریعترین شکل ممکن به سلول‌ها انرژی بدهد.
منابع تولید دکستروز یا گلوکز
منابع تولید Dextrose می‌توانند از چندین منبع مختلف باشند. یکی از منابع اصلی تولید Dextrose، نشاسته است که از گیاهان مانند ذرت، گندم و سیب زمینی استخراج می‌شود. در فرآیند تولید Dextrose از نشاسته، نشاسته به گلوکز تجزیه می‌شود و سپس گلوکز به Dextrose تبدیل می‌شود.
همچنین، Dextrose می‌تواند از سایر منابع نیز به دست آید. به عنوان مثال، برخی از باکتری‌ها و قارچ‌ها قادر به تولید دکستروز هستند. همچنین، Dextrose می‌تواند از سلول‌های گیاهی و میوه‌ها نیز به دست آید.
در صنعت، Dextrose به صورت صنعتی تولید می‌شود و از منابع نشاسته استخراج می‌شود. این فرآیند شامل تجزیه نشاسته به گلوکز و سپس تبدیل گلوکز به Dextrose است.
Dextrose نیز یک نوع قند ساده است که به عنوان یک ایزومر گلوکز وجود دارد. این به این معنی است که ساختار مولکولی دکستروز با گلوکز یکسان است، اما تنها تفاوت آن در ترتیب مکانیسم گروه هیدروکسیل در مولکول است. Dextrose به صورت یک مولکول تک‌پیوندی وجود دارد و به سرعت در بدن هضم می‌شود و به انرژی تبدیل می‌شود.
دکستروز یا گلوکز ذرت
مقدار Dextrose در ذرت می‌تواند متغیر باشد و بستگی به نوع و تنوع ذرت دارد. در ذرت شیرین (Sweet corn)، مقدار Dextrose بیشتر است و معمولاً بین 20 تا 30 درصد وزنی ذرت قرار دارد. اما در ذرت معمولی (Field corn)، مقدار Dextrose کمتر است و معمولاً حدود 1 تا 3 درصد وزنی ذرت است.
تفاوت دکستروز با گلوکز:
گلوکز و Dextrose اساساً یک چیز هستند. نام‌های “گلوکز” و “دکستروز” اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. دکستروز که به طور رسمی به عنوان دکستروز مونوهیدرات یا دی گلوکز شناخته می‌شود، رایج‌ترین نوع گلوکز است.
تولید پودر دکستروز خوراکی
Dextrose خوراکی معمولاً از منابع نشاسته‌ای مانند ذرت، گندم یا سیب زمینی تولید می‌شود. فرآیند تولید Dextrose خوراکی عموماً شامل مراحل زیر است:
-
استخراج نشاسته:
در این مرحله، نشاسته از منبع نشاسته‌ای مانند ذرت استخراج می‌شود. این فرآیند شامل خرد کردن ذرت و سپس انجام مراحل شستشو و جداسازی نشاسته است.
-
هیدرولیز نشاسته:
نشاسته استخراج شده به آب اضافه می‌شود و با استفاده از آنزیم‌ها یا اسیدها، هیدرولیز می‌شود. این فرآیند باعث تجزیه نشاسته به قندهای ساده مانند گلوکز می‌شود.
-
تصفیه و تنظیم pH:
پس از هیدرولیز، محلول حاصل باید تصفیه و pH آن تنظیم شود. این مرحله شامل استفاده از فیلتراسیون، تصفیه و تنظیم pH با استفاده از مواد شیمیایی است.
-
تبخیر و تجمع:
محلول حاصل از مرحله قبل به تبخیرگر منتقل می‌شود تا آب آن گرفته شود.
پودر دکستروز در بدنسازی
Dextrose پودری یک منبع انرژی سریع است که معمولاً در بدنسازی و ورزش‌های شدید استفاده می‌شود. این پودر به دلیل سادگی هضم و جذب آن، به عنوان یک منبع سریع انرژی برای تمرینات قوی و استقامتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخی از مزایای استفاده از Dextrose پودری در بدنسازی عبارتند از:
-
افزایش سطح انرژی:
دکستروز پودری به سرعت در بدن هضم می‌شود و به صورت گلوکز به خون وارد می‌شود. این باعث افزایش سطح انرژی و قدرت در تمرینات بدنسازی می‌شود.
-
جبران گلیکوژن عضلانی:
Dextrose پودری به عنوان یک منبع سریع گلوکز، به جبران گلیکوژن عضلانی کمک می‌کند. گلیکوژن عضلانی موجود در عضلات، منبع اصلی انرژی برای تمرینات ورزشی است.
-
افزایش ترمیم عضلات:
مصرف دکستروز پودری پس از تمرینات سنگین، به ترمیم و بازسازی عضلات کمک می‌کند.
کاربرد دکستروز در صنایع غذایی
- بهبود ویژگی‌های چشایی: پودر Dextrose به عنوان یک ماده شیرین‌کننده طبیعی در صنایع غذایی استفاده می‌شود. این قابلیت باعث می‌شود که محصولات شیرین تر و لذت بخش تر به نظر برسند.
- بهبود خواص رطوبت‌دهندگی: پودر Dextrose خاصیت رطوبت‌دهندگی بالا دارد و در صورت استفاده در فرمولاسیون محصولات غذایی، باعث حفظ رطوبت و جلوگیری از خشک شدن آنها می‌شود.
- بهبود پخت و پز: پودر Dextrose باعث بهبود فرآیند پخت و پز در صورت استفاده در تولید نان، کلوچه، کيك و ساير فرآورده‌هاي آجيلي شده مي شود.
- جلوگیری از کریستاله شدن: با استفاده از پودر Dextrose، کریستاله (crystallization) قابل رؤيت در بسياري از فرآورده‌هاي قابل حمل (مانند نان) كاهش يافته و عمر نگهداري آنها را بالاتر خواهد برد.
میزان مصرف دکستروز پودری در روز
مصرف Dextrose پودری بستگی به نیازهای هر فرد و شرایط خاص او دارد. در صورتی که شما به عنوان یک ورزشکار یا فعال جسمانی از Dextrose برای تامین انرژی قبل، حین یا بعد از تمرین استفاده می‌کنید، معمولاً مصرف روزانه توصیه شده حدود ۲۰-۵۰ گرم است.
با این حال، بهتر است قبل از مصرف همواره با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید تا بهترین رژیم غذایی برای نیازهای شخصی خود را در نظر بگیرید.
عوارض جانبی دکستروز چیست؟
دکستروز باید با احتیاط به افراد دیابتی داده شود، زیرا ممکن است آنها نتوانند دکستروز را به سرعت افراد سالم تجزیه کنند. دکستوز می تواند قند خون را بیش از حد بالا ببرد و باعث وضعیتی به نام هایپرگلیسمی شود.
علائم هایپرگلیسمی عبارتند از:
- بوی میوه‌ای روی نفس
- افزایش تشنگی بدون دلیل مشخص
- خشکی پوست
- کم آبی بدن
- تهوع
- تنگی نفس
- ناراحتی معده
- خستگی بدون دلیل
- تکرر ادرار
- استفراغ
- گیجی
سخن پایانی:
جهت خرید دکستروز خشک و آبدار به همراه آنالیز و سلامت با کارشناسان فروش شرکت بهبود شیمی در تماس باشید.
