اتر نفتی بخشی از نفت است که از هیدروکربن‌های آلیفاتیک تشکیل شده و در محدوده دمایی 35 تا 60 درجه سانتیگراد می‌جوشد. معمولاً به عنوان حلال آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

علیرغم نامش، اتر نفتی به عنوان اتر طبقه‌بندی نمی‌شود. این اصطلاح فقط به صورت استعاری به کار می‌رود و نشان‌دهنده سبکی و فراریت بسیار زیاد است.

گاز سنتز (سینگاز) می‌تواند از سوخت‌های فسیلی (زغال سنگ، متان) یا منابع تجدیدپذیر مانند زیست توده یا برق تجدیدپذیر تولید شود.

در ادامه، مروری بر فرآیندهای تولید دی‌متیل‌اتر (DME) که در سراسر جهان استفاده می‌شوند، ارائه شده و سپس، کارخانه‌های تولید اصلی که در حال حاضر فعال هستند، شرح داده می‌شوند.

فرآیندهای تولید

فرآیند تولید مستقیم و غیرمستقیم

در کاربردهای صنعتی، DME از گاز سنتز با استفاده از دو پیکربندی مختلف تولید می‌شود:

• فرآیند تک مرحله‌ای؛

• فرآیند دو مرحله‌ای.در فرآیند تک مرحله‌ای (فرآیند تولید مستقیم)، DME مستقیماً از گاز سنتز در یک راکتور واحد تولید می‌شود، جایی که یک کاتالیزور دو منظوره از هر دو تشکیل متانول و آبگیری متانول طبق طرح واکنش‌های زیر پشتیبانی می‌کند:

• تشکیل متانول: CO + 2H2 ↔ CH3OH ΔH° = -90.4 کیلوژول بر مول

• واکنش جابجایی آب-گاز: CO + H2O ↔ CO2 + H2 ΔH° = -41.0 کیلوژول بر مول

• آبگیری متانول: 2CH3OH ↔ CH3OCH3 + H2O ΔH° = -23.0 کیلوژول بر مول

• واکنش کلی: 3CO + 3H2 ↔ CH3OCH3 + CO2 ΔH° = -258.3 کیلوژول بر مول

پترولیوم اتر مخلوطی پیچیده از هیدروکربن‌های آلیفاتیک فرار و بسیار قابل اشتعال است. توجه به این نکته مهم است که علی‌رغم نامش، اتر نیست. در اینجا خلاصه‌ای از خواص فیزیکی و شیمیایی آن آورده شده است:

خواص فیزیکی:

• ظاهر: مایع شفاف و بی‌رنگ.
• بو: شبیه بنزین.
• فراریت: بسیار فرار.
• چگالی: کمتر از آب (تقریباً 0.6 تا 0.8 گرم بر میلی‌لیتر).
• نقطه جوش: بسته به مخلوط خاص، متفاوت است، معمولاً در یک محدوده (به عنوان مثال، 30-60 درجه سانتیگراد، 40-80 درجه سانتیگراد).
• نقطه ذوب: بسیار پایین (زیر -70 درجه سانتیگراد).
• حلالیت: نامحلول در آب.
• محلول در بسیاری از حلال‌های آلی.

خواص شیمیایی:

• ترکیب: مخلوطی از هیدروکربن‌های آلیفاتیک سبک، عمدتاً پنتان‌ها و هگزان‌ها.
• قابلیت اشتعال: بسیار قابل اشتعال.
• نقطه اشتعال پایین: (زیر 0 درجه سانتیگراد).
• بخارات می‌توانند مخلوط‌های انفجاری با هوا تشکیل دهند.
• واکنش‌پذیری: به طور کلی در دمای اتاق با محلول‌های آبی اسیدها، قلیاها و بیشتر عوامل اکسید کننده واکنش نمی‌دهد.
• با عوامل اکسید کننده قوی به شدت واکنش می‌دهد.
• تحت احتراق قرار می‌گیرد و دی اکسید کربن و آب تولید می‌کند.

ملاحظات کلیدی:

• ایمنی: پترولیوم اتر خطرات قابل توجه آتش‌سوزی و انفجار را به همراه دارد.
• استنشاق بخارات می‌تواند باعث افسردگی سیستم عصبی مرکزی شود.
• می‌تواند باعث تحریک پوست شود.
• کاربرد: معمولاً به عنوان یک حلال غیر قطبی در محیط‌های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
• برای استخراج روغن‌ها، چربی‌ها و موم‌ها استفاده می‌شود.
• لازم است پترولیوم اتر با احتیاط بسیار زیاد در مناطق دارای تهویه مناسب و دور از منابع اشتعال نگهداری شود.

پترولیوم اتر کاربردهای متعددی دارد:

1. عمدتاً به عنوان حلال و استخراج روغن استفاده می‌شود.
2. به عنوان حلال آلی و حلال تجزیه و تحلیل کروماتوگرافی استفاده می‌شود. به عنوان حلال آلی با کارایی بالا، عصاره‌گیر دارویی، کمک‌کننده سنتز مواد شیمیایی ظریف و غیره استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند در سنتز آلی و مواد خام شیمیایی مورد استفاده قرار گیرد.
3. برای سنتز آلی و مواد خام شیمیایی مانند لاستیک مصنوعی، پلاستیک، مونومر نایلون، مواد شوینده مصنوعی، آفت‌کش و غیره استفاده می‌شود. همچنین یک حلال آلی خوب است. عمدتاً به عنوان حلال، به عنوان یک عامل فوم‌ساز برای پلاستیک‌های فوم‌شده و به عنوان عصاره‌گیر برای داروها و اسانس‌ها استفاده می‌شود.

پترولیوم اتر را می‌توان بر اساس نقاط جوش در طول تهیه به سه نوع تقسیم کرد که عبارتند از 30-60 درجه سانتیگراد، 60-90 درجه سانتیگراد و 90-120 درجه سانتیگراد.

پترولیوم اتر 30-60 درجه سانتیگراد به این معنی است که نقطه جوش اولیه تقطیر کمتر از 30 درجه سانتیگراد و نقطه جوش نهایی بیشتر از 60 درجه سانتیگراد نیست. به همین ترتیب، پترولیوم اتر 30-60 فرارترین، 60-90 دومین و 90-120 نسبتاً کمتر فرار است.