صمغ زانتان (زانتان گام) چیست؟
زانتان گام یک افزودنی غذایی است که با تخمیر قند توسط نوع خاصی از باکتری‌ها به نام Xanthomonas campestris تولید می‌شود. این ماده به عنوان غلظت‌دهنده، تثبیت‌کننده و امولسیون‌کننده استفاده می‌شود تا بافت مواد را بهبود بخشد و از جدا شدن ترکیبات در انواع محصولات جلوگیری کند. زانتان گام در پخت بدون گلوتن رایج است تا خواص گلوتن را شبیه‌سازی کند و همچنین در محصولات دیگری مانند سس سالاد، خمیر دندان و لوازم آرایشی به کار می‌رود.
چیستی زانتان گام
چیستی زانتان گام- یک بیوپلیمر: زانتان گام یک پلی‌ساکارید (کربوهیدرات پیچیده) است که از تخمیر قندهای ساده مانند ذرت، سویا یا گندم تولید می‌شود.
- چسبنده و تثبیت‌کننده: باکتری‌ها یک لایه چسبناک محافظ در اطراف خود تشکیل می‌دهند که سپس جمع‌آوری و به زانتان گام تبدیل می‌شود.
-
محلول در آب: این ماده در آب حل می‌شود و محلولی با ویسکوزیته بالا ایجاد می‌کند.
قبل از شروع…
زانتان گام از کجا بخرم؟
شرکت بهبود شیمی به عنوان یکی از بزرگترین واردکنندگان محصول زانتان گام گرید خوراکی صنعتی، این محصول را در بسته‌بندی‌های 25 کیلوگرمی به همراه آنالیز و IRC به صورت خرد و عمده به فروش می‌رساند. جهت خرید زانتان گام با کارشناسان فروش ما در تماس باشید.
حلالیت زانتان گام
Xanthan Gum یک پلی‌ساکارید محلول در آب است و حلالیت آن یکی از ویژگی‌های کلیدی آن است. نکات مهم درباره حلالیت زانتان گام:
- محلول در آب سرد و گرم:
- زانتان گام در آب سرد و گرم به خوبی حل می‌شود، اما معمولاً در آب سرد کمی زمان بیشتری برای هیدراته شدن نیاز دارد.
- هنگام حل شدن، محلول غلیظ و ویسکوز ایجاد می‌کند.
- غیرمحلول در چربی‌ها و حلال‌های آلی:
- در روغن، الکل و حلال‌های آلی حل نمی‌شود و فقط در محیط‌های آبی مؤثر است.
- اثر pH و یون‌ها:
- در محدوده pH معمول مواد غذایی (حدود 3 تا 10) پایدار است.
- وجود یون‌های دوظرفیتی مانند Ca²⁺ یا Mg²⁺ می‌تواند ویسکوزیته محلول را کمی کاهش دهد، اما حلالیت همچنان حفظ می‌شود.
- هیدراته شدن سریع:
- حتی با مقدار کم (مثلاً 0.1–1٪ وزنی)، می‌تواند محلول بسیار غلیظ و کشدار ایجاد کند.
نکته عملی: برای جلوگیری از گلوله شدن، معمولاً Xanthan Gum را ابتدا با مواد خشک دیگر مخلوط می‌کنند یا به آرامی در آب هم زده می‌شود.
جدول حلالیت و رفتار Xanthan Gum در شرایط مختلف:
| ویژگی | توضیحات |
|---|---|
| حلالیت در آب | کاملاً محلول در آب سرد و گرم؛ محلول ویسکوز ایجاد می‌کند |
| حلالیت در حلال‌های غیرآبی | نامحلول در روغن، الکل و حلال‌های آلی |
| اثر دما | – آب سرد: هیدراته شدن کندتر، ویسکوزیته بالا ایجاد می‌شود- آب گرم: سریع‌تر حل می‌شود، ویسکوزیته کمی کاهش می‌یابد |
| اثر pH | پایدار در pH 3–10؛ خارج از این محدوده ممکن است کمی از ویسکوزیته کاسته شود |
| اثر یون‌ها (نمک‌ها) | – یون‌های تک‌ظرفیتی (Na⁺, K⁺) تأثیر کمی دارند- یون‌های دوظرفیتی (Ca²⁺, Mg²⁺) ممکن است ویسکوزیته را کمی کاهش دهند، اما حلالیت حفظ می‌شود |
| غلظت موثر | حتی با 0.1–1٪ وزنی، محلول کشدار و غلیظ ایجاد می‌کند |
| روش استفاده برای جلوگیری از گلوله شدن | – ابتدا با مواد خشک دیگر مخلوط شود یا- به آرامی در آب هم زده شود |
نکته عملی: زانتان گام به دلیل حلالیت بالا و ایجاد ویسکوزیته حتی در مقادیر کم، در صنایع غذایی و دارویی بسیار محبوب است.
خواص زانتان گام
در اینجا برخی از خواص شیمیایی زانتان گام آورده شده است:
- وزن مولکولی: Xanthan Gum دارای وزن مولکولی بسیار بالا است که از یک میلیون تا چند میلیون متغیر است.
- حلالیت: به راحتی در آب گرم و سرد حل می‌شود و محلولی ویسکوز و غیرتیگزوتروپیک ایجاد می‌کند.
- محدوده pH: محلول‌های زانتان گام معمولاً در غلظت 0.1–1.0٪، pH بین 6.0 تا 7.0 دارند.
- ژل‌سازی: حتی در غلظت‌های پایین حدود 0.25٪، محلول‌های زانتان گام می‌توانند در دمای اتاق ژل ضعیف ایجاد کنند.
- ترکیب: اجزای اصلی شامل D-گلوکز، D-مانوز و D-گلوکورونیک اسید هستند.
بررسی کاربردهای مختلف زانتان گام
زانتان گام در صنایع غذایی
زانتان گام در صنایع غذایی- برای بهتر شدن بافت، قوام، طعم، ماندگاری و ظاهر بسیاری از غذاها استفاده از صمغ زانتان عملکرد بهتری را داراست.
- همچنین باعث تثبیت غذاها می‌شود و به در برخی از مواد غذایی کمک می‌کند تا دماها و سطوح مختلف pH را تحمل کنند و دچار دگرگونی نشود.
- علاوه بر این، وجود Xanthan Gum از جدا شدن بافت غذا جلوگیری می‌کند به آن‌ها اجازه می‌دهد به آرامی از ظروف خود خارج شوند.
این ماده افزودنی به گونه‌ای است که در پخت و پز بدون گلوتن به کار می‌رود. زیرا گلوتن خاصیت ارتجاعی و نرمی را که به محصولات پخته شده سنتی می‌دهد. زانتان گام بدون استفاده از گلوتن در محصولات غذایی فراهم کند.
اکنون به برخی از غذاهای رایج که حاوی گزانتان گام است می‌پردازیم.
- سس سالاد
- محصولات نانوایی
- آب‌میوه‌ها
- سوپ‌ها
- بستنی
- سس‌ها
- شربت‌ها
- محصولات بدون گلوتن
- غذاهای کم چرب
Xanthan Gum باعث افزایش قوام، پایداری رنگ و طعم، و کنترل روانایی محصولات می‌شود. همچنین، این ماده افزودنی بسیار کم مصرفی است و معمولاً به میزان کمی در محصولات غذایی استفاده می‌شود.
کاربرد صمغ زانتان در محصولات مراقبت شخصی
کاربرد دیگر صمغ زانتان در بسیاری از محصولات مراقبت شخصی و زیبایی است.
Xanthan Gum به این محصولات اجازه می‌دهد که بافت شان ضخیم باشد، اما همچنان امکان خروج راحت از طروف خود داشته باشد تا ذرات جامد در مایعات معلق شوند.
گزانتان گام یک تثبیت‌کننده ایده‌آل برای انواع خمیردندان‌ها، به عنوان مثال، ژل یا انواع قابل پمپاژ است. یکنواختی و ثبات خمیر دندان را فراهم می‌کند، پمپاژ یا فشرده شدن آن را آسان می‌کند و رشته‌ای یک‌دست و صاف می‌دهد.
زانتان را می‌توان به عنوان تثبیت‌کننده امولسیون و اتصال‌دهنده آب در کرم‌ها و لوسیون‌ها استفاده کرد. ویسکوزیته بالایی در غلظت‌های کم ایجاد می‌کند و خمیرها و کرم‌ها را قادر می‌سازد شکل خود را حفظ کنند.
در شامپوها از گزانتان گام برای تنظیم ویسکوزیته و خواص جریان استفاده می‌شود و ذرات نامحلول مانند رنگدانه‌ها یا سایر مواد فعال موجود در شامپوهای دارویی را معلق می‌کند.
افزایش استفاده از زانتان در خمیردندان‌ها نمونه خوبی از پتانسیل بالای زانتان برای جایگزینی سایر هیدروکلوئیدها در کاربردهای مختلف است. کاربرد زانتان در محصولات رایج بهداشتی مراقبتی به شرح زیر است:
- خمیر دندان
- کرم‌ها
- لوسیون‌ها
- شامپو
کاربرد صمغ زانتان در محصولات صنعتی
گزانتان گام توانایی بالایی در تحمل دماها و سطوح مختلف pH، چسبیدن به سطوح و غلیظ شدن مایعات دارد به همین دلیل است که در بسیاری از محصولات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
محصولات صنعتی رایج حاوی صمغ زانتان عبارتند از:
- قارچ‌کش‌ها
- علف‌کش‌ها
- حشره‌کش‌ها
- پاک‌کننده کاشی، دوغاب، فر
- رنگ‌کاری کاسه توالت
- سیالات مورد استفاده در حفاری نفت
- چسب‌هایی مانند چسب کاغذ دیواری
سؤالات متداول در مورد Xanthan Gum
بله، زانتان گام توسط سازمان‌های بین‌المللی غذا به عنوان ایمن تأیید شده است. این ماده بسیار کارآمد است، در محیط‌های مختلف پایدار می‌ماند و تنها به مقادیر کمی نیاز دارد. این ماده بافت خوشایندی ایجاد می‌کند، امولسیون‌ها را تثبیت می‌کند و ویسکوزیته را بهبود می‌بخشد. بله، استفاده از آن در بسیاری از محصولات دارای گواهی ارگانیک مجاز است.
