زانتان گام چیست؟
صمغ زانتان یک افزودنی غذایی است که به عنوان غلیظکننده یا تثبیتکننده به غذاها اضافه میشود. زمانی که شکر توسط نوعی باکتری به نام Xanthomonas campestris تخمیر میشود این افزدونی غدایی به دست میآید.
زانتان گام خاصیت روانکنندگی، زایدهگیری و پایداری را به محصولات غذایی میبخشد. این ماده قابلیت تشکیل حالت ژل را در حضور آب دارد و به عنوان یک امولسیفایر و استابیلایزر عمل میکند.
فرمول شیمیایی زانتان گام به این شرح است:
C35H49O29
کاربردهای زانتان گام در صنعت غذایی:
به دلیل این ویژگیها، زانتان گام در تولید محصولات مانند سسها، پودرهای آماده، سوپها، دسرها، بستنی، نوشیدنیها، نان، محصولات بدون گلوتن، و محصولات بدون چربی استفاده میشود.
زانتان گام باعث افزایش قوام، پایداری رنگ و طعم، و کنترل روانایی محصولات میشود. همچنین، این ماده افزودنی بسیار کم مصرفی است و معمولاً به میزان کمی در محصولات غذایی استفاده میشود.
فواید زانتان در محصولات غذایی:
- برای بهتر شدن بافت، قوام، طعم، ماندگاری و ظاهر بسیاری از غذاها استفاده از صمغ زانتان عملکرد بهتری را داراست.
- همچنین باعث تثبیت غذاها میشود و به در برخی از مواد غذایی کمک میکند تا دماها و سطوح مختلف pH را تحمل کنند و دچار دگرگونی نشود.
- علاوه بر این، وجود زانتان گام از جدا شدن بافت غذا جلوگیری میکند به آنها اجازه میدهد به آرامی از ظروف خود خارج شوند.
این ماده افزودنی به گونهای است که در پخت و پز بدون گلوتن به کار میرود. زیرا گلوتن خاصیت ارتجاعی و نرمی را که به محصولات پخته شده سنتی میدهد. زانتان گام بدون استفاده از گلوتن در محصولات غذایی فراهم کند.
اکنون به برخی از غذاهای رایج که حاوی گزانتان گام است میپردازیم.
- سس سالاد
- محصولات نانوایی
- آبمیوهها
- سوپها
- بستنی
- سسها
- شربتها
- محصولات بدون گلوتن
- غذاهای کم چرب
دوز مصرف زانتان گام در مواد مختلف
دسته بندی غذا | گروه غذایی | حداکثر سطح مجاز (میلیگرم بر کیلوگرم) | یادداشتها | سال |
---|---|---|---|---|
01.1.1.2 | باترمیلک (ساده) | 3000 | ||
01.1.2.1 | شیر تخمیر شده (ساده)، پس از تخمیر حرارت دیده | 5000 | ||
01.1.2.1 | خامه پاستوریزه | GMP | ||
01.1.4.2 | خامه استرلیزه، UHT، همزن دار یا هم زده، و خامه های کم چرب | 5000 | ||
02.2.1.1 | کره و کره تغلیظ شده | 5000 | ||
06.4.2 | ماکارونی و نودل های پخته شده یا خشک و محصولات مشابه | 4000 | ||
09.2.1 | ماهی منجمد، فیله ماهی، و محصولات ماهی، شامل نرم تنان، سخت پوستان و خارپوستان | 5000 | ||
09.2.2 | ماهی، فیله ماهی و محصولات ماهی باتر شده منجمد، شامل نرم تنان، سخت پوستان و خارپوستان | GMP | ||
10.2.1 | محصولات تخم مرغ مایع | GMP | ||
10.2.2 | محصولات تخم مرغ منجمد | GMP | ||
11.2 | سایر قندها و شربتها (مثلاً شکر قهوهای، شربت افرا) | 5000 | ||
13.2 | غذاهای مکمل برای نوزادان و کودکان در حال رشد | 20000 | ||
14.1.2.1 | آبمیوه میوهای کنسرو شده یا بطری شده (پاستوریزه) | 5000 | ||
14.1.3.1 | نوشیدنی میوهای کنسرو شده یا بطری شده (پاستوریزه) | 3000 |
ایمنی و سلامت زانتان گام:
صمغ زانتان از طریق تخمیر بر اساس مواد خام کربوهیدرات تجدیدپذیر مانند شربت گلوکز، ساکارز یا نشاسته تولید میشود. اینها به آسانی زیست تخریب پذیر و از نظر زیست محیطی ایمن هستند.
تولید و مصرف زانتان گام برای سلامتی و محیط زیست مخاطرهآمیز نیست و این نقطه قوت این افزودنی غذایی است. از نظر FDA صمغ زانتان برای مصرف یک افزودنی غذایی بیخطر است پس نباید نگران مضر بودن آن برای سلامتی بدن انسان باشیم حتی زانتان گام میتواند برای سلامتی مفید باشد، مانند کاهش کلسترول و سطح قند خون.
ویژگی ساختاری زانتان گام به گونهای است که بدن قادر به هضم صمغ زانتان نیست و هیچ کالری یا مواد مغذی را تامین نمیکند به همین دلیل باعث کاهش کلسترول و سطح قند خون میشود. چندین مطالعه نشان داده است که صمغ زانتان اگر در دوزهای زیاد مصرف بشود باعث کاهش سطح قند خون میشود.
زانتان گام و کاهش سطح قند خون:
اعتقاد بر این است که زانتان مایعات معده و روده کوچک شما را به مادهای چسبناک و ژل مانند تبدیل میکند و همین امر منجر به کند شدن عمل هضم شود و سرعا ورود قند به جریان خون را کاهش دهد و قند خونی که بعد از خوردن غذا به سرعت افزایش پیدا میکند را کنترل کند.
زانتان گام و کاهش وزن:
طبق آزمایشهای انجام شده، افراد پس از مصرف گزانتان گام متوجه افزایش سیری شدهاند. ممکن است با به تأخیر انداختن تخلیه معده و کند کردن هضم، سیری را افزایش دهد.
فایدهی دیگری که زانتان گام دارد میتواند جایگزین بزاق باشد.
گاهی اوقات بهعنوان جایگزین بزاق برای افرادی که از خشکی دهان رنج میبرند استفاده میشود.
همانگونه که مستحضر هستید در مصرف هر مادهی غذایی باید اعتدال رعایت و از افراط پرهیز شود. زانتان گام هم از قائله مستثنا نیست.
فایده دیگر این افزودنی غذایی توانایی صمغ زانتان برای تغییر باکتریهای روده به عملکرد بهتر آن کمک کند زیرا بسیاری از فیبرهای محلول دیگر باکتریهای روده را تغییر میدهند. آنها به عنوان پروبیوتیک شناخته میشوند و باعث رشد باکتریهای خوب در روده میشوند.
زانتان گام و گوارگام چه شباهتی با هم دارند؟
زانتان گام و گوارگام هر دو انواع پلیساکارید هستند که از میکروارگانیسمها بدست میآیند و در صنایع غذایی به عنوان مواد افزودنی برای ایجاد غلظت و امولسیونکنندگی مورد استفاده قرار میگیرند.
هر دو به عنوان عاملان غلظتدهنده در محصولات مختلف استفاده میشوند، مانند سسها، آبنباتها، نوشیدنیها، و محصولات لبنی.
شباهت آنها در کاربردهایی است که دارند اما منشا و ساختار مولکولی آنها متفاوت است. گوارگام عمدتاً گالاکتومانان است در حالی که زانتان گام یک پلیساکارید ساخته شده از قندهای متعدد است.
کاربرد صمغ زانتان در محصولات مراقبت شخصی
کاربرد دیگر صمغ زانتان در بسیاری از محصولات مراقبت شخصی و زیبایی است.
زانتان گام به این محصولات اجازه میدهد که بافت شان ضخیم باشد، اما همچنان امکان خروج راحت از طروف خود داشته باشد تا ذرات جامد در مایعات معلق شوند.
گزانتان گام یک تثبیتکننده ایدهآل برای انواع خمیردندانها، به عنوان مثال، ژل یا انواع قابل پمپاژ است. یکنواختی و ثبات خمیر دندان را فراهم میکند، پمپاژ یا فشرده شدن آن را آسان میکند و رشتهای یکدست و صاف میدهد.
زانتان را میتوان به عنوان تثبیتکننده امولسیون و اتصالدهنده آب در کرمها و لوسیونها استفاده کرد. ویسکوزیته بالایی در غلظتهای کم ایجاد میکند و خمیرها و کرمها را قادر میسازد شکل خود را حفظ کنند.
در شامپوها از گزانتان گام برای تنظیم ویسکوزیته و خواص جریان استفاده میشود و ذرات نامحلول مانند رنگدانهها یا سایر مواد فعال موجود در شامپوهای دارویی را معلق میکند.
افزایش استفاده از زانتان در خمیردندانها نمونه خوبی از پتانسیل بالای زانتان برای جایگزینی سایر هیدروکلوئیدها در کاربردهای مختلف است. کاربرد زانتان در محصولات رایج بهداشتی مراقبتی به شرح زیر است:
- خمیر دندان
- کرمها
- لوسیونها
- شامپو
کاربرد صمغ زانتان در محصولات صنعتی
گزانتان گام توانایی بالایی در تحمل دماها و سطوح مختلف pH، چسبیدن به سطوح و غلیظ شدن مایعات دارد به همین دلیل است که در بسیاری از محصولات صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد.
محصولات صنعتی رایج حاوی صمغ زانتان عبارتند از:
- قارچکشها
- علفکشها
- حشرهکشها
- پاککننده کاشی، دوغاب، فر
- رنگکاری کاسه توالت
- سیالات مورد استفاده در حفاری نفت
- چسبهایی مانند چسب کاغذ دیواری
سؤالات مهم در مورد زانتان گام:
منابع:
- مقاله Xanthan Gum — Is This Food) Additive Healthy or Harmful By Caroline Pullen, MS, RD — Updated on February 3, 2023)
- صمغ زانتان – آیا این افزودنی غذایی سالم است یا مضر؟ توسط کارولین پولن، ام اس، RD — به روز شده در ۳ فوریه ۲۰۲۳
- Polymers for a Sustainable Environment and Green Energy G. Hublik, in Polymer Science: A Comprehensive Reference, 2012
- پلیمرها برای یک محیط زیست پایدار و انرژی سبز G. Hublik، در علم پلیمر: مرجع جامع، 2012
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.