پودرها، نوشیدنی‌ها و ژل‌های حاوی کلاژن با وعده‌های متعدد و جذابی از استحکام بیشتر استخوان‌ها و سلامت مفاصل تا سفت شدن پوست و «ضد پیری» تبلیغ می‌شوند. درست است که کلاژن یک پروتئین حیاتی برای بسیاری از جنبه‌های سلامتی و تندرستی بدن ماست، اما آیا می‌توان با خوردن یا نوشیدن این مکمل‌ها، پوستی جوان و شاداب به دست آورد؟
اهمیت کلاژن در زندگی ما
همانطور که می‌دانیم، کلاژن یک پروتئین کلیدی در ساختار بافت‌های بدن ما است. این پروتئین در پوست، مو، ناخن، تاندون، غضروف و استخوان یافت می‌شود. بدن ما بطور مداوم کلاژن تولید می‌کند، اما سرعت این تولید از دهه ۲۰ زندگی کاهش می‌یابد.
علاوه بر این، قرار گرفتن در معرض نور خورشید، سیگار کشیدن، مصرف الکل و رژیم غذایی پر از قند هم به کلاژن موجود در پوست آسیب می‌زنند.
نتیجه این کمبود کلاژن، پوستی نازک‌تر، چروکیده‌تر و افتاده‌تر است. پس جای تعجب ندارد که افراد به دنبال محصولاتی برای بازگرداندن کلاژن به پوست خود هستند.
بازار مصرف کلاژن
بازار مصرف کلاژنامروزه بازار پر شده از نوشیدنی‌های مکمل و خوراکی‌های سلامتی حاوی کلاژن که ارزش آن ظاهراً بیش از ۴ میلیارد دلار است. اما با وجود برخی شواهد که نشان می‌دهند مصرف مداوم مکمل‌های باکیفیت ممکن است فوایدی داشته باشد، همه متخصصان پوست توصیه به استفاده از این روش نمی‌کنند.
موضوع اینجاست که کلاژن مولکول بسیار بزرگی است و هنگامی که به صورت خوراکی به عنوان مکمل مصرف شود، این مولکول به اجزای سازنده‌اش یعنی اسیدهای آمینه تجزیه می‌شود. حالا سوال این است که این اسیدهای آمینه چگونه به کلاژن جدید در پوست تبدیل می‌شوند؟
آیا کلاژن واقعاً برای ما مفید است؟
دکتر جاشوا زایکنر، متخصص پوست، می‌گوید تئوری پشت مکمل‌های کلاژن این است که با خوردن و هضم آن‌ها، اجزای شکسته شده‌ی کلاژن در خون ما جریان پیدا کرده و به سیستم ایمنی بدن ما علامت می‌دهند که آسیبی وجود دارد و برای ترمیم به کلاژن بیشتری نیاز داریم.
با این حال، او در نهایت اضافه می‌کند که «هنوز در این مورد مطمئن نیستیم. تاثیر واقعی مکمل‌های کلاژن هنوز ثابت نشده است.»
موجودیت پژوهش‌های علمی گسترده در رابطه با تأثیر مکمل‌های کلاژن بر کیفیت پوست کماکان محل تردید است. با وجود این، نویسندگان دو بررسی جامع مجزا، یکی در سال ۲۰۲۱ و دیگری در سال ۲۰۱۹، دریافتند که مکمل‌های کلاژن بر خاصیت ارتجاعی و آبرسانی پوست تأثیر می‌گذارند. لیکن این تأثیرات پس از قطع مصرف مکمل از بین می‌رود.
تأثیرگذاری این مکمل‌ها بر شما نامشخص است، چرا که عوامل متعددی بر پوست تأثیر می‌گذارند. یک وعده غذای چرب می‌تواند منجر به جوش شود، تغییر شرایط آب و هوایی می‌تواند پوست را خشک و پوسته پوسته کند و یک شب بی‌خوابی می‌تواند موجب کدر به نظر رسیدن پوست گردد.
تفکیک این موضوع که آیا بهبود وضعیت پوست ناشی از مصرف نوشیدنی کلاژن است یا سایر عوامل مرتبط با سبک زندگی و محیط زیست، به لحاظ علمی بسیار دشوار است. دکتر زایکنر اشاره می‌کند که بسیاری از مکمل‌های کلاژن یا فرآورده‌های غذایی سلامتی حاوی ویتأمین‌ها و آنتی اکسیدان‌های دیگری نیز هستند که به طور بالقوه می‌توانند فوایدی داشته باشند.
عامل چالش‌زای دیگری این است که قوانین و مقررات حاکم بر مکمل‌ها در ایالات متحده به طور ضعیفی اعمال می‌شوند. بنابراین، تشخیص اینکه کدام محصول مؤثر است و کدام یک بی‌فایده می‌باشد، دشوار است. دکتر واشی، استادیار پوست در دانشکده پزشکی دانشگاه بوستون، نسبت به مکمل‌های کلاژن و فواید ادعایی آن‌ها تردید دارد.
اما ایشان اظهار می‌دارد که برای دستیابی به بالاترین احتمال تأثیرگذاری مکمل کلاژن، باید به دنبال کلاژن هیدرولیز شده باشید. این نوع کلاژن تجزیه شده و راحت‌تر توسط بدن جذب می‌شود. به گفته ایشان، در غیر این صورت، \”فقط از سیستم گوارشی شما عبور می‌کند\”. همچنین باید به دنبال انواع ۱ و ۳ کلاژن باشید که این انواع به طور غالب در پوست وجود دارند.
دکتر زایکنر در پایان خاطر نشان می‌سازد که اگر واقعاً نگران کلاژن پوست خود هستید، استفاده منظم از کرم ضد آفتاب و محصولات مراقبت پوستی مانند اسید گلیکولیک، رتینول و جایگزین‌های رتینول مانند باکوچیول، از اهمیت بسیار بیشتری برخوردار است.
در صورت تمایل به مصرف مکمل‌های کلاژن، منعی وجود ندارد. به گفته دکتر زایکنر، شواهدی مبنی بر مضر بودن مکمل‌های کلاژن (در صورت مصرف صحیح طبق دستورالعمل) برای سلامتی، به ویژه در صورت داشتن کبد و کلیه‌های سالم، وجود ندارد. «مصرف این مکمل‌ها به جز آسیب به جیبتان، ضرر چندانی ندارد.»
سخن پایانی:
در صورت تمایل به خرید کلاژن، می‌توانید کلاژن ماهی را از شرکت بهبود شیمی به همراه آنالیز و برگه سلامت بار خریداری کنید.
منبع:
- https://www.popsci.com/health/drinking-collagen-supplements/
