عوارض جانبی زایلیتول و سوربیتول

عوارض جانبی زایلیتول و سوربیتول چیست؟

زایلیتول و سوربیتول، به عنوان الکل‌های قندی جایگزین طبیعی قند می‌باشند. که باعث ثابت نگه داشتن سطح قند خون و بهبود سلامت دهان و دندان هستند.

این مواد علی‌رغم فواید بی‌شماری که برای سلامت انسان دارند؛ دارای عوارض جانبی ملال‌آور نیز همراه‌ می‌باشند.

عوارض جانبی منفی الکل قند جایگزین‌های محبوب قندها، الکل‌های قندی می‌باشند و با نام پلی ال نیز معرفی شده‌اند. که به شیوه‌های گوناگونی، برای سلامت انسان می‌توانند مفید باشند. اما به اندازه‌ی شکر شیرین نیستند.

الکل‌های قندی، منجر به ایجاد عوارض جانبی دستگاه گوارشی نیز می‌شوند. این شیرین کننده‌های طبیعی، که جزو گروه الکل‌های قند هستند؛ اغلب بر سیستم گوارشی تاثیرگذارند. زیرا قند بر پایه ساکاروز و و بیشتر مواد غذایی دیگر، از طریق روده جذب بدن نمی‌شود.

با توجه به این دسته‌بندی، اغلب الکل‌های قند، غیر قابل هضم هستند. و با این ویژگی، عوارض جانبی متنوعی را به دنبال دارند و ایجاد می‌کنند، همانند:

• نفخ
• اسهال
• گاز
• معده درد
• گرفتگی عضلات
• کاهش وزن ناخواسته

زیرا در این موارد، فرد مقدار زیادی از الکل‌های قندی را مصرف نموده که معمولاً در محصولات آبنباتی و آدامس‌ها بیشتر کاربرد دارند و نقش مفیدتری را ایفا می‌کنند. اما با این حال‌، افراد باید مصرف آنها را به حداقل ممکن برسانند.

در نتیجه، با توجه به مسئله بیان شده، مصرف بیش از حد آبنبات یا آدامس شیرین شده با الکل قند، ممکن است عوارض جانبی غیر قابل انکاری را برای افراد، به دنبال داشته باشند که با توجه به خاصیت سازگاری بدن به شرایط گوناگون، بعد از مصرف الکل‌های قندی، ممکن است بدن شما به هضم آن عادت کند و سیستم گوارشی تان کم کم خود را با آن وفق دهد و به دنبال آن، عوارض جانبی کمتری را تجربه کنید.

اما برای افرادی که مشکلات سلامتی را از قبل دارند و نیازمند رعایت رژیم غذایی خاصی هستند، در مصرف این نوع از شیرین‌کننده های مصنوعی مورد استفاده در محصولات غذایی، در هنگام مصرف آن، باید توجه و احتیاط بیشتری داشته باشند. همانند: بیماری سلیاک یا سندروم روده تحریک پذیر. و مصرف این شیرینی کننده‌ها برای این افراد، پیشنهاد مناسبی نمی‌باشد. و با حذف آن از رژیم غذایی خود، می‌تواند به بهبود سلامت خود  کمک کنند.

زایلیتول، به عنوان یکی از شیرین کننده‌های طبیعی، که در انواع میوه‌ها وجود دارد. دارای مقادیر نسبتاً کمی از الکل قند می‌باشد. چنانچه با خوردن مقدار زیادی از برخی غذاها، در روده‌های خود، اثر ملینی را احساس می‌کنید، ممکن است به دلیل محتوای الکل قند موجود در آنها باشد.

علاوه بر اینکه عوارض جانبی زایلیتول، بر سیستم گوارشی افراد تاثیر می‌گذارد، یکی دیگر از عوارض جانبی آن، تپش قلب است.این عوارض جانبی تاثیرات بلند مدتی نخواهد داشت، و دارای اثرات موقتی است. بنابراین با قطع مصرف اینگونه مواد، می‌توان این علائم را تجربه نکرد.

عوارض جانبی که سوربیتول ایجاد می‌کند، بیشتر و جدی‌تر از زایلیتول می‌باشد. زیرا الکل قند موجود در آن به گلوکز تبدیل شده، و در یک سری از اندام‌ها، همانند: کلیه‌ها جمع می‌شود و یا حتی می‌تواند به چشم‌ها آسیب برساند. با این وجود، هیچ کدام از این شیرین کننده‌های مصنوعی، برای انسان اثرات سمی نخواهند داشت. و فقط در صورت مصرف بیش از حد آن، عوارض جانبی آن را تجربه خواهید کرد.

با این وجود زایلیتول و سوربیتول، در مقایسه با شیرین کننده‌های مصنوعی دیگر، به دلیل وجود الکل‌های قندی‌شان،  برای انسان فوایدی را به همراه دارند. که بیش از مقدار عوارض جانبی آنهاست.

نکات مثبت مصرف الکل قند

زایلیتول و سوربیتول، به عنوان الکل‌های قندی، برای سلامت انسان اثرات مثبتی دارند. و سلامت دهان و دندان را تضمین می‌کنند، که این نوع از قند‌ها، بهتر از قندهای بر پایه ساکاروز هستند.

شیرین کننده‌ها و جایگزین‌های قند طبیعی به این دلیل محبوب هستند که کم کالری یا صفر کالری هستند و زایلیتول و سوربیتول، همانند قند ساکاروز می‌باشند اما بر قند خون تاثیر منفی بر جای نمی‌گذارد. بنابراین، جایگزین مناسبی برای افراد مبتلا به دیابت و کسانی که پیرو رژیم‌های غذایی کم کربوهیدرات یا کتوژنیک هستند.

هرچند که قندهای الکل به صورت کلی، تاثیرات مثبتی بر سلامت دهان و دندان دارند. اما خواصی که زایلیتول دارد، بسیار منحصر به‌ فردتر و بهتر از دیگر قندهای الکلی است. زیرا با کاهش بروز حفره‌ها، باعث معدنی شدن دوباره دندان‌های شما می‌شود و به متعادل شدن PH، در دهان شما کمک می‌کند.

همچنین این ماده، به کاهش میزان عفونت گوش کمک کرده و در افزایش حجم استخوان نیز موثر واقع می‌شود و با اثرات پروبیوتیکی که دارد، منجر به کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید خون می‌شود.

سوربیتول، دارای فواید سلامتی بسیاری می‌باشد که کمتر مورد تحقیق و مطالعه قرار گرفته است. اما در برخی موارد، عوارض جانبی گوارشی که مربوط به سوربیتول است، در برخی از محصولات، به عنوان تاثیر مثبت قلمداد می‌شود.

با خواصی که سوربیتول دارد، می‌توان آن را در ملین‌ها، محصولات پزشکی، محصولات غذایی و لوازم آرایشی به کار برد. زیرا منجر به غلظت محصولات و افزایش رطوبت آنها می‌شود.

برخلاف شیرین کننده‌های جایگزین قند طبیعی، سوربیتول به عنوان یک ماده مغذی در نظر گرفته می‌شود. زیرا در هنگام مصرف، به بدن فرد انرژی می‌دهد.

بنابراین شیرین کننده‌های مصنوعی جایگزین‌های طبیعی شکر، به نسبت شیرین کننده‌های مصنوعی عوارض جانبی کمتری را برای افراد، به دنبال دارند. هرچند که زایلیتول و سوربیتول نیز عوارض جانبی نامطلوبی نیز دارند، اما عوارض جانبی شیرین‌کننده‌های مصنوعی گسترده‌تر هستند.از جمله:

• میگرن و سردرد
• مشکلات پوستی
• افزایش وزن
• ایجاد مشکل در برخی از اندام‌های بدن (همانند کلیه و کبد)
• مسائل عصب روانشناختی

با توجه به ویژگی‌های ساختاری شیرین کننده مصنوعی، ممکن است به دلیل پخت و پز راحت‌تر با آنها و شباهت بیشتری با شکر دارند؛ محبوب‌تر باشند. اما طبق مطالعات علمی انجام شده، اثراتی که این شیرین کننده‌های مصنوعی بر بدن می‌گذارند؛ بسیار بیشتر و برجسته‌تر هستند.

مثلاً سوکرالوز، به عنوان یکی از شیرین کننده‌های مصنوعی، برای سیستم گوارش و میکروبیوم روده مضر است و به دلیل اینکه اگر باکتری‌های بد، بیش از حد نرمال، در سیستم گوارش وجود داشته باشد؛ همه چیز را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از متابولیسم گرفته تا مغز انسان (از طریق محور روده_مغز).

زیرا ارتباط بین سیستم گوارش و مغز آنچنان مهم است که بر عملکرد نورون‌ها نیز تاثیرگذار است و منجر به ایجاد افسردگی و سایر مسائل عصبی روانی نیز می‌شود.

غذاهای حاوی زایلیتول و سوربیتول

این مواد، به عنوان الکل‌های قند طبیعی، در محصولات گیاهی متنوعی وجود دارند.

غذاهایی که حاوی این دو ماده‌اند، شامل میوه‌ها و انواع توت‌ها می‌باشند. منبعی که زایلیتول دارد، بسیار ساده‌تر از سوربیتول است. زیرا در انواع ساقه‌های گیاهی و پوست درختان یافت می‌شود. سوربیتول، تهیه شده از شربت ذرت می‌باشد. با این وجود می‌توانید آن را در انواع میوه‌ها و توت‌ها پیدا کنید

اما منابع سوربیتول، میوه‌هایی همانند سیب  گلابی، هلو، گیلاس، خرما و آلو هستند. مخصوصاً گلابی که مقادیر بسیار زیادی از سوربیتول را دارد.

سوربیتول، در بسیاری از غذاها وجود دارد. همانند: قارچ‌ها و غلات، ولی در انواع توت‌ها یافت نمی‌شود.
به طور طبیعی یا از این غذاها تولید می‌شود، یا طریق میکروارگانیسم‌هایی همانند: مخمر و باکتری تولید می‌شود.

منابع زایلیتول

• ساقه
• لپه
• برگ ذرت
• برنج
• سبوس جو
• غلات
• درختانی همانند ساگو، اکالیپتوس، توس و بامبو
• ضایعات گیاهی (همانند ساقه‌ی آفتابگردان
• تفاله میوه

کاربرد زایلیتول

از این ماده، می‌توان در انواع محصولات، از آدامس و آبنبات و حتی خمیر دندان استفاده کرد.

همچنین سوربیتول نیز، در محصولات مشابه یافت می‌شود. الکل‌های شکر در نوشیدنی‌ها و پخت و پز معمولاً استفاده نمی‌شود. زیرا با مشکلاتی که برای سیستم گوارشی ایجاد می‌کند، مصرف آنها، همواره باید محدود باشد.

شکر در مقابل الکل‌های قندی

شکر، به عنوان یک ماده پرمصرف و نام‌آشنا، در سراسر جهان در انواع محصولات غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. و به صورت یک ماده کریستالی یا پودر ریز و الک شده در اشکال مختلف وجود دارد.

شکر، موجب افزایش سریع سطح انرژی و به دنبال آن منجر به سقوط شدید قند می‌شود.

اثرات شکر در بلند مدت، مخرب و مضر است. مصرف و دریافت قند بیش از حد، تاثیرات منفی، بر سلامت افراد در جای می‌گذارد. همچنین، مصرف شکر بیش از حد، موجب تغییر میکروبیوم روده شده و باعث چاقی در افراد می‌شود و حتی می‌تواند بر عملکرد شناختی نیز، تاثیر بگذارد.بنابراین، برای محافظت از سلامت افراد، به دنبال روش‌ها و محصولات جایگزین باشید.

الکل‌های قندی، یکی از این مواد جایگزین محسوب می‌شود. الکل‌های قندی، به صورت شیرین و محلول در آب و حتی شبیه شکر سفید دانه‌ای، بسته‌بندی شده‌اند.

اگرچه طعم آن در حالا خام طعمی متفاوت با طعم شکر داشته باشد، اما در هنگام پخت، تفاوت چندانی ندارد. با این تفاوت که زمانی که گرم شوند؛ قهوه‌ای یا کاراملی نمی‌شود و در این موارد نمی‌تواند جایگزین شکر باشد. الکل‌های قندی، ممکن است عملکرد شبیه شکر داشته باشند اما با دارا بودن ویژگی‌های متمایز، متفاوت با شکر هستند.

برای مثال سوربیتول، ۶۰ درصد شیرینی قند را دارد. همین امر، باعث کیفیت معمولی اکثر قندهای الکل باشد.

اما زایلیتول، به عنوان یک استثنا، شیرینی معادل قند پایه ساکارز دارد از نظر شباهت طعم هم، همانند شکر است. سوربیتول با طعم خنکی که دارد، می‌تواند مکمل خوبی برای آدامس و آبنبات‌های خاص باشد.

مسئله‌ای که در هنگام مصرف الکل‌های قندی بسیار مورد توجه است، این است؛ که نمی‌توان از آن‌ها، به عنوان محصولات معادل استفاده کرد.

یعنی نمی‌تواند جایگزین معادل شکر بر پایه ساکاراز باشد و یا سوربیتول که به اندازه کافی شیرین نیست یا اگر همانند زایلیتول باشد، در هنگام استفاده در غذاهای بسیار شیرین، به مقدار زیادی از آن احتیاج است. که این مواد الکل‌های قندی با اثرات ملین، عملکرد روده‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

جایگزین‌های شکر با عوارض جانبی کمتر همه شیرین کننده‌های جایگزین طبیعی، در بدن افراد عارضه جانبی ایجاد نمی‌کند. مثلاً محصولاتی، همچون: اریتریتول، با وجود کیفیت بافتی که دارد می‌توان از این الکل قند، با مشکلات کمتری در هنگام آشپزی استفاده کرد.

این الکل قند را در بیشتر غذاهای شیرین،می‌توان به کار برد.. به عبارتی بهترین الکل برای سلامت دهان و دندان محسوب می‌شود. حتی بهتر از زایلیتول و سوربیتول.

اگر جز افرادی هستید به دلیل عوارض جانبی که الکل‌های قندی، برای شما ایجاد می‌کنند، مصرف آن برای شما مناسب نیست. از شیرین کننده‌های جایگزین طبیعی دیگر نیز، می‌توانید استفاده کنید.

این شیرین کننده‌های گیاهی  برای سلامت انسان اثرات مثبت به همراه دارند و عوارض جانبی الکل‌های قندی را ندارند. برای مثال، استویا تقریبا دوازده گلیکوزید مختلف استویول را دارد که موجب شیرین شدن آن می‌شود.

اگرچه از  این گیاه به عنوان جایگزین شکر، مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما طعمی شبیه شیرین بیان دارد و اگر در به تعدادی از غذاها به عنوان مکمل استفاده شود، احتمال ایجاد طعم ناخوشایند در آن ها وجود دارد.

منبع:

LiveStrong