شامپو یک نیاز روزانه برای بسیاری از مردم است. فرمولاسیون‌های شامپو متعددی وجود دارد که بسیار متفاوت هستند و مواد اولیه کلیدی نقش مهمی در تعیین عملکرد شامپو دارند.
یک شامپوی فرموله شده مناسب می‌تواند:
- مو و پوست سر را به طور کامل بدون از بین بردن روغن‌های ضروری تمیز کند.
- موها را نرم، قابل کنترل و سالم نشان دهد و همچنین از مشکلات خاص مو مانند خشکی، شوره سر یا چربی مراقبت کند.
- با ملایم بودن روی پوست سر، از تحریک جلوگیری کند.
مواد اولیه کلیدی در فرمولاسیون شامپو
سورفکتانت جزء اصلی اکثر شامپوها است. سورفکتانت‌ها مولکول‌هایی با هر دو انتهای آب‌دوست (عاشق آب) و آب‌گریز (متنفر از آب) هستند. این به آنها اجازه می‌دهد تا کثیفی و روغن را روی مو و پوست سر به دام بیندازند، که سپس می‌توانند به راحتی با آب شسته شوند.
مواد رایج در فرمولاسیون شامپو عبارتند از:
- سورفکتانت‌ها: سورفکتانت‌ها مولکول‌هایی هستند که با حضور خود از جداسازی روغن و آب جلوگیری میکنند. این سورفکتانت‌ها می‌توانند به افزایش کف، غلیظ شدن شامپو و کاهش تحریک کمک کنند.
- نرم‌کننده‌ها: عواملی مانند پلیمرهای کاتیونی، سیلیکون‌ها و مرطوب‌کننده‌ها مانند گلیسیرین، پانتنول به عنوان نرم‌کننده عمل میکنند. این مواد سطح مو را هدف قرار می‌دهند، اما به عمق نفوذ نمی‌کنند. نرم‌کننده‌ها می‌توانند به نرم شدن، صاف شدن و باز کردن گره مو کمک کنند.
- مرطوب‌کننده‌ها: مرطوب‌کننده‌هایی مانند گلیسیرین، سوربیتول، پروپیلن گلیکول رطوبت را جذب و حفظ میکنند، که می‌تواند به آبرسانی مو و پوست سر کمک کند. آنها از خشک شدن شامپو جلوگیری میکنند.
- غلیظ‌کننده‌ها: غلیظ‌کننده‌ها برای افزایش ویسکوزیته محصول اضافه می‌شوند و به شامپو قوام مورد نظر را می‌دهند تا از ریزش آن از روی مو جلوگیری شود. افزودن یک الکترولیت، معمولاً کلرید سدیم، به دستیابی به ویسکوزیته مطلوب در شامپوهای شفاف کمک می‌کند. هیدروکلوئیدهایی مانند پلی‌وینیل الکل و متیل سلولز نیز می‌توانند بدون تأثیر بر ظاهر، قوام محصول را افزایش دهند.
- نگهدارنده‌ها: اگر نگهدارنده مناسبی در فرمولاسیون شامپو اضافه نشود، اثربخشی شامپو کاهش می‌یابد و استفاده از آن کمتر خوشایند و مؤثر می‌شود. نگهدارنده‌ها به جلوگیری از رشد باکتری‌ها، مخمرها و کپک در شامپو کمک میکنند. پارابن‌ها، فنوکسی اتانول، ایمیدازولیدینیل اوره نگهدارنده‌های رایج شامپو هستند.
- سایر افزودنی‌ها: مانند عوامل مروارید کننده، حلال‌ها، عطرها، رنگ‌ها و غیره به دلیل خاصیت خاص خود اضافه می‌شوند.
در نظر گرفتن نوع مو قبل از فرمولاسیون بسیار مهم است. از مواد مرطوب‌کننده و ملایم شامپو برای تهیه شامپو برای موهای خشک استفاده کنید. اگر می‌خواهید از آنها برای موهای چرب استفاده کنید، موادی را انتخاب کنید که شفاف‌کننده هستند و به کنترل تولید روغن کمک میکنند.
همچنین باید به مشکلات خاص مو فکر کنید. به عنوان مثال، شوره سر و ریزش مو.
سورفکتانت‌ها
سورفکتانت‌ها ترکیبات مولکولی با هر دو انتهای آب‌دوست (عاشق آب) و آب‌گریز (متنفر از آب) هستند. این امر آنها را قادر می‌سازد تا به عنوان عوامل پاک‌کننده عمل کنند، کثیفی و روغن را روی مو و پوست سر به دام بیندازند و سپس به راحتی با آب شسته شوند.
سورفکتانت‌ها مهم‌ترین ماده در شامپو هستند و مسئول توانایی پاک‌کنندگی شامپو هستند. آنها با کاهش کشش سطحی آب کار میکنند و مخلوط شدن آب با کثیفی و روغن را آسان‌تر میکنند. این امر توانایی شامپو را در از بین بردن کثیفی و روغن بهبود می‌بخشد.
سورفکتانت‌ها علاوه بر پاک‌کنندگی، به خواص کف‌کنندگی و غلیظ‌کنندگی شامپو نیز کمک میکنند. کف به توزیع یکنواخت شامپو در سراسر مو و پوست سر کمک می‌کند.
سورفکتانت‌ها در انواع مختلفی وجود دارند و نوع سورفکتانت مورد استفاده در شامپو توسط خواص مورد نظر شامپو تعیین می‌شود. به عنوان مثال، شامپوها برای موهای چرب باید حاوی سورفکتانت‌های قوی‌تری باشند که در از بین بردن روغن مؤثرتر هستند. شامپوها برای موهای خشک باید از سورفکتانت‌های ملایم‌تری استفاده کنند که روغن‌های طبیعی مو را از بین نمی‌برند.
برخی از سورفکتانت‌های رایج مورد استفاده در شامپوها عبارتند از:
- سدیم لوریل سولفات (SLS)
- سدیم لورت سولفات یا سدیم لوریل اتر سولفات (SLES)
- آمونیوم لوریل سولفات (ALS)
- آمونیوم لورت سولفات (ALES)
- سدیم کوکویل ایزتیونات
- سدیم لوریل سارکوزینات
رایج‌ترین سورفکتانت‌های مورد استفاده در شامپوها SLS و SLES هستند، اما می‌توانند برای پوست سر و مو خشن باشند. ALS و ALES مربوط به SLS و SLES هستند، اما ملایم‌تر هستند. سورفکتانت‌های حتی ملایم‌تر، مانند سدیم کوکویل ایزتیونات و سدیم لوریل سارکوزینات، اغلب در شامپوها برای پوست سر حساس و موهای خشک استفاده می‌شوند.
همچنین لازم به ذکر است که برخی از سورفکتانت‌ها می‌توانند چشم‌ها و پوست را تحریک کنند. اگر پس از استفاده از شامپو دچار تحریک شدید، حتماً چشم‌ها و پوست خود را به طور کامل با آب بشویید.
مزایا و معایب انواع مختلف سورفکتانت
| سورفکتانت | مزایا | معایب |
| سدیم لوریل سولفات (SLS) | پاک‌کننده قوی که می‌تواند سخت‌ترین کثیفی‌ها و روغن‌ها را از مو و پوست سر پاک کند. همچنین نسبتاً ارزان است. | SLS می‌تواند برای پوست سر و مو، به خصوص در صورت استفاده مکرر، تحریک‌کننده باشد. می‌تواند باعث واکنش‌های آلرژیک، خشکی و حتی شکنندگی شود. |
| سدیم لوریل اتر سولفات (SLES) | SLES سورفکتانت ملایم‌تری نسبت به SLS است، اما همچنان در پاکسازی مو و پوست سر بسیار مؤثر است. | SLES می‌تواند کمی خشک‌کننده باشد. |
| آمونیوم لوریل سولفات (ALS) | ملایم‌تر است و می‌توان از آن در شامپوها برای موهای چرب و پوست سر حساس استفاده کرد. | با برخی عطرها ناسازگار است. |
| سدیم کوکویل ایزتیونات | سورفکتانت ملایم که اغلب در شامپوها برای موهای خشک و پوست سر حساس استفاده می‌شود. | گران‌تر از سایر سورفکتانت‌ها است. |
| سدیم لوریل سارکوزینات | سورفکتانت ملایم که اغلب در شامپوها برای موهای خشک و پوست سر حساس استفاده می‌شود. | گران‌تر از سایر سورفکتانت‌ها است. |
همچنین لازم به ذکر است که برخی از شامپوها را می‌توان با استفاده از ترکیبی از انواع مختلف سورفکتانت تهیه کرد. این کار می‌تواند به ایجاد شامپویی کمک کند که هم در پاکسازی مؤثر باشد و هم برای پوست سر ملایم باشد.
تاثیر سورفکتانت‌ها بر سلامت مو و پوست سر
سورفکتانت‌ها می‌توانند به روش‌های مختلفی بر سلامت مو و پوست سر تأثیر بگذارند. در اینجا یک مرور مختصر آمده است:
- پاک‌کنندگی: سورفکتانت‌ها با کاهش کشش سطحی آب کار میکنند، که باعث می‌شود مخلوط شدن آب با کثیفی و روغن آسان‌تر شود. این امر به شامپو اجازه می‌دهد تا کثیفی و روغن را به طور موثرتری از مو و پوست سر پاک کند.
- از بین بردن چربی طبیعی: برخی از سورفکتانت‌ها، به خصوص در صورت استفاده مکرر، می‌توانند برای مو و پوست سر خشن باشند. آنها می‌توانند روغن‌های طبیعی مو را از بین ببرند، که می‌تواند منجر به خشکی، وز شدن و شکستگی شود. همچنین می‌توانند پوست سر را تحریک کرده و باعث شوره سر شوند.
- نرم‌کنندگی: برخی از سورفکتانت‌ها دارای خواص نرم‌کنندگی نیز هستند. این سورفکتانت‌ها می‌توانند به صاف شدن ساقه مو، کاهش وز شدن و بهبود حالت‌پذیری کمک کنند.
- سلامت پوست سر: موهای سالم به پوست سر سالم نیاز دارند. سورفکتانت‌ها اثرات مختلفی بر سلامت پوست سر دارند. به عنوان مثال، برخی از سورفکتانت‌ها می‌توانند پوست سر را تحریک کرده و باعث شوره سر شوند. سایر سورفکتانت‌ها می‌توانند به تسکین و کاهش التهاب پوست سر کمک کنند.
- سورفکتانتی را انتخاب کنید که عملکرد ملایمی داشته باشد، مانند سدیم کوکویل ایزتیونات یا سدیم لوریل سارکوزینات.
- از سورفکتانت‌های خشن مانند سدیم لوریل سولفات یا آمونیوم لوریل سولفات اجتناب کنید.
مواد نرم‌کننده
مواد نرم‌کننده موادی هستند که به شامپو اضافه می‌شوند تا به بهبود وضعیت مو کمک کنند. انواع مختلفی از مواد نرم‌کننده وجود دارد و نوع ماده نرم‌کننده مورد استفاده در شامپو به خواص مورد نظر شامپو بستگی دارد. به عنوان مثال، شامپوها برای موهای خشک باید حاوی مواد نرم‌کننده‌ای باشند که مرطوب‌کننده‌تر هستند. شامپوها برای موهای چرب باید حاوی مواد نرم‌کننده‌ای باشند که سبک‌تر هستند و احتمال سنگین شدن مو را کمتر میکنند.
مزایای افزودن مواد نرم‌کننده به شامپوها
- بهبود حالت‌پذیری: مواد نرم‌کننده می‌توانند به حالت‌پذیری بیشتر مو کمک کنند و شانه کردن و حالت دادن به آن را آسان‌تر کنند.
- کاهش وز شدن: مواد نرم‌کننده می‌توانند به کاهش وز شدن و الکتریسیته ساکن کمک کنند و موها را صاف‌تر و براق‌تر نشان دهند.
- افزایش درخشندگی: مواد نرم‌کننده می‌توانند به افزودن درخشندگی به مو کمک کنند و آن را سالم‌تر و شاداب‌تر نشان دهند.
- کاهش شکستگی: مواد نرم‌کننده می‌توانند به تقویت ساقه مو و کاهش شکستگی کمک کنند.
- محافظت: مواد نرم‌کننده می‌توانند به محافظت از مو در برابر آسیب‌های محیطی مانند گرما و اشعه ماوراء بنفش کمک کنند.
نمونه‌هایی از مواد نرم‌کننده رایج مورد استفاده در فرمولاسیون شامپو
نمونه‌هایی از مواد نرم‌کننده رایج مورد استفاده در فرمولاسیون شامپو:
- کوآت‌ها (Quats): کوآت‌ها سورفکتانت‌های کاتیونی هستند، به این معنی که بار مثبت دارند. این بار مثبت به آنها اجازه می‌دهد تا به ساقه مو با بار منفی متصل شوند. کوآت‌ها می‌توانند به بهبود حالت‌پذیری و نرمی مو کمک کنند.
- ستریمونیوم کلراید
- کلرید هیدروکسی پروپیل تری آمونیوم گوار
- کلرید استئاریل کونیوم
- بهنتریمونیوم متوسولفات
- الکل ستیل استئاریل
- سیلیکون‌ها: سیلیکون‌ها پلیمرهای نامحلول در آب هستند که می‌توانند ساقه مو را بپوشانند. سیلیکون‌ها می‌توانند به کاهش وز شدن، افزودن درخشندگی و محافظت از مو در برابر آسیب‌های محیطی کمک کنند. (آیا سیلیکون برای مو مضر است؟)
- دایمتیکون
- دایمتیکون کوپلیول
- آمودی متیکون
- سیکلومتیکون
- تری متیل سیلوکسی آمودی متیکون
- روغن‌های طبیعی: روغن‌های طبیعی می‌توانند به مرطوب کردن و تغذیه مو کمک کنند. آنها همچنین می‌توانند به کاهش وز شدن و بهبود حالت‌پذیری کمک کنند.
- روغن آرگان
- روغن نارگیل
- روغن جوجوبا
- روغن زیتون
- کره شی (شی باتر)
- روغن کرچک
از این مواد نرم‌کننده می‌توان به صورت ترکیبی برای ایجاد شامپوهایی که متناسب با انواع مو و نیازهای مختلف هستند استفاده کرد. به عنوان مثال، یک شامپو برای موهای خشک ممکن است حاوی ترکیبی از روغن‌های طبیعی مرطوب‌کننده و کوآت‌ها برای بهبود حالت‌پذیری و نرمی باشد. یک شامپو برای موهای چرب ممکن است حاوی ترکیبی از سیلیکون‌های سبک‌تر و کوآت‌ها برای کاهش وز شدن و افزودن درخشندگی بدون سنگین کردن مو باشد.
لازم به ذکر است که برخی از مواد نرم‌کننده در صورت عدم استفاده صحیح می‌توانند تأثیر منفی بر مو داشته باشند. به عنوان مثال، سیلیکون‌ها می‌توانند به مرور زمان روی مو جمع شوند و ظاهری کدر و بی‌جان به آن بدهند.
مزایا و معایب انواع مختلف مواد حالت دهنده مورد استفاده در شامپو
| عامل نرم‌کننده | مزایا | معایب |
| کوآت‌ها | کوآت‌ها می‌توانند به بهبود حالت‌پذیری و نرمی مو کمک کنند. همچنین می‌توانند به کاهش وز شدن و افزودن درخشندگی کمک کنند. | ممکن است پوست سر را تحریک کرده و باعث شوره سر شوند. |
| سیلیکون‌ها | سیلیکون‌ها می‌توانند به کاهش وز شدن، افزودن درخشندگی و محافظت از مو در برابر آسیب‌های محیطی کمک کنند. همچنین می‌توانند به حالت‌پذیری و حالت دادن آسان‌تر به مو کمک کنند. | سیلیکون‌ها می‌توانند به مرور زمان روی مو جمع شوند و ظاهری کدر و بی‌جان به آن بدهند. |
| روغن‌های طبیعی | روغن‌های طبیعی، مانند روغن آرگان، روغن نارگیل و روغن جوجوبا، می‌توانند به مرطوب کردن و تغذیه مو کمک کنند. همچنین می‌توانند به کاهش وز شدن و بهبود حالت‌پذیری کمک کنند. | موها را چرب نشان می‌دهند. |
تاثیر مواد نرم‌کننده بر سلامت مو و پوست سر
مواد نرم‌کننده می‌توانند به روش‌های مختلفی تاثیر مثبتی بر سلامت مو و پوست سر داشته باشند:
- آبرسانی: مواد نرم‌کننده می‌توانند به آبرسانی مو و پوست سر کمک کنند که می‌تواند به کاهش خشکی، وز شدن و شکستگی کمک کند.
- محافظت: مواد نرم‌کننده می‌توانند به محافظت از مو در برابر آسیب‌های محیطی مانند گرما، اشعه ماوراء بنفش و کلر کمک کنند.
- حالت‌پذیری: مواد نرم‌کننده می‌توانند به حالت‌پذیری و حالت دادن آسان‌تر به مو کمک کنند.
- درخشندگی: مواد نرم‌کننده می‌توانند به افزودن درخشندگی به مو کمک کنند و آن را سالم‌تر و شاداب‌تر نشان دهند.
- سلامت پوست سر: مواد نرم‌کننده می‌توانند به تسکین پوست سر و کاهش التهاب کمک کنند. این امر می‌تواند به ویژه برای افرادی که دارای مشکلات پوست سر مانند شوره سر یا پسوریازیس هستند مفید باشد.
نگهدارنده‌ها
نگهدارنده‌ها موادی هستند که به شامپو اضافه می‌شوند تا از رشد میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، مخمرها و کپک‌ها جلوگیری کنند. آنها برای حفظ کیفیت و ایمنی شامپو و اطمینان از موثر بودن آن برای هدف مورد نظر ضروری هستند.
نگهدارنده‌ها با کشتن یا مهار رشد میکروارگانیسم‌ها عمل میکنند. این کار می‌تواند از طریق مکانیسم‌های مختلفی مانند مختل کردن غشای سلولی، تداخل در متابولیسم سلولی یا ایجاد یک محیط خصمانه برای رشد میکروارگانیسم‌ها انجام شود.
انواع مختلفی از نگهدارنده‌ها در شامپو استفاده می‌شود و نوع نگهدارنده مورد استفاده به فرمولاسیون خاص شامپو بستگی دارد. نگهدارنده‌ها معمولاً به مقدار کم به شامپو اضافه می‌شوند، اما در جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌ها موثر هستند. بدون نگهدارنده‌ها، شامپو به سرعت فاسد می‌شود و استفاده از آن ناامن می‌شود.
فواید استفاده از شامپو با نگهدارنده‌ها:
- نگهدارنده‌ها به محافظت از شامپو در برابر آلودگی که می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر بگذارد، کمک میکنند.
- نگهدارنده‌ها می‌توانند ماندگاری شامپو را افزایش دهند. این می‌تواند در هزینه مصرف‌کنندگان صرفه‌جویی کند و ضایعات را کاهش دهد.
معایب احتمالی استفاده از شامپو با نگهدارنده‌ها:
برخی از معایب احتمالی استفاده از شامپو با نگهدارنده‌ها عبارتند از:
- برخی از نگهدارنده‌ها می‌توانند پوست و پوست سر را تحریک کنند. این امر به ویژه برای افرادی که پوست حساسی دارند نگران‌کننده است.
- برخی از نگهدارنده‌ها با نگرانی‌های سلامتی مانند سرطان و سمیت تولید مثلی مرتبط هستند. با این حال، برای تایید این نگرانی‌ها به تحقیقات بیشتری نیاز است.
در صورت تهیه شامپو برای پوست‌های حساس، باید شامپویی با نگهدارنده‌های ملایم‌تر انتخاب کنید. اگر نگران خطرات سلامتی مرتبط با برخی از نگهدارنده‌ها هستید، باید شامپویی تهیه کنید که خودنگهدار باشد.
نمونه‌هایی از نگهدارنده‌های رایج مورد استفاده در فرمولاسیون شامپو
- پارابن‌ها: پارابن‌ها گروهی از نگهدارنده‌های مصنوعی هستند که در جلوگیری از رشد باکتری‌ها و کپک‌ها بسیار مؤثر هستند. تولید آنها نیز نسبتاً ارزان است، که آنها را به یک ماده رایج در بسیاری از شامپوها تبدیل می‌کند. با این حال، پارابن‌ها با برخی از نگرانی‌های سلامتی مانند سرطان و سمیت تولید مثلی مرتبط هستند.
- فنوکسی اتانول: فنوکسی اتانول یک نگهدارنده مصنوعی است که در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها مؤثر است. همچنین نسبت به سایر نگهدارنده‌ها مانند پارابن‌ها، احتمال تحریک پوست کمتر است. با این حال، فنوکسی اتانول می‌تواند برای چشم‌ها تحریک‌کننده باشد.
- اسید بنزوئیک: اسید بنزوئیک یک نگهدارنده طبیعی است که در برخی از میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. در برابر باکتری‌ها و مخمرها مؤثر است، اما در برابر کپک‌ها کمتر مؤثر است. اسید بنزوئیک اغلب در ترکیب با سایر نگهدارنده‌ها برای افزایش اثربخشی آن استفاده می‌شود.
- اسید سوربیک: اسید سوربیک یکی دیگر از نگهدارنده‌های طبیعی است که در برخی از میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. در برابر باکتری‌ها و مخمرها مؤثر است، اما در برابر کپک‌ها کمتر مؤثر است. اسید سوربیک اغلب در ترکیب با سایر نگهدارنده‌ها برای افزایش اثربخشی آن استفاده می‌شود.
علاوه بر این نگهدارنده‌های مصنوعی و طبیعی، تعدادی عصاره گیاهی نیز وجود دارند که می‌توانند به عنوان نگهدارنده در شامپو استفاده شوند. برخی از عصاره‌های گیاهی رایج با خواص نگهدارنده عبارتند از:
- روغن درخت چای
- روغن هسته گریپ فروت
- عصاره رزماری
- عصاره فندق افسونگر
- عصاره آلوئه ورا
- روغن یا عصاره چریش
عصاره‌های گیاهی به طور کلی نسبت به نگهدارنده‌های مصنوعی کمتر مؤثر هستند، اما احتمال تحریک پوست یا پوست سر کمتر است. در نتیجه، آنها انتخاب خوبی برای افرادی هستند که پوست حساس یا مشکلات پوست سر دارند.
انواع مختلف نگهدارنده‌های مورد استفاده در شامپو مزایا و معایب مختلفی دارند
| نگهدارنده | مزایا | معایب |
| پارابن‌ها | در جلوگیری از رشد باکتری‌ها، کپک و قارچ بسیار مؤثر است. | ممکن است عوارض جانبی مضر ایجاد کند. |
| فرمالین و ترکیبات آزاد کننده فرمالدئید | در جلوگیری از رشد طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها بسیار مؤثر است. | سرطان‌زای شناخته شده است. |
| فنوکسی‌اتانول | در برابر طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها مؤثر است. همچنین نسبت به سایر نگهدارنده‌ها مانند پارابن‌ها، احتمال تحریک پوست کمتر است. | می‌تواند برای چشم‌ها تحریک‌کننده باشد. |
| اسید بنزوئیک | یک نگهدارنده طبیعی است که در برخی از میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. در برابر باکتری‌ها و مخمرها مؤثر است. | در برابر کپک‌ها کمتر مؤثر است. |
| اسید سوربیک | یکی دیگر از نگهدارنده‌های طبیعی است که در برخی از میوه‌ها و سبزیجات یافت می‌شود. در برابر باکتری‌ها و مخمرها مؤثر است. | در برابر کپک‌ها کمتر مؤثر است. |
| عصاره‌های گیاهی | به طور کلی نسبت به نگهدارنده‌های مصنوعی کمتر مؤثر هستند، اما احتمال تحریک پوست و پوست سر کمتر است. | ممکن است به اندازه سایر نگهدارنده‌ها مؤثر نباشند. |
تاثیر نگهدارنده‌ها بر سلامت مو و پوست سر
نگهدارنده‌ها می‌توانند به روش‌های مختلفی، چه مثبت و چه منفی، بر سلامت مو و پوست سر تأثیر بگذارند.
از جنبه مثبت، نگهدارنده‌ها برای جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، مخمرها و کپک‌ها در شامپو ضروری هستند. بدون نگهدارنده‌ها، شامپو به سرعت فاسد می‌شود و استفاده از آن ناامن می‌شود. نگهدارنده‌ها همچنین به محافظت از شامپو در برابر آلودگی که می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر بگذارد، کمک میکنند.
با این حال، برخی از نگهدارنده‌ها می‌توانند اثرات منفی نیز بر سلامت مو و پوست سر داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از نگهدارنده‌ها می‌توانند پوست و پوست سر را تحریک کنند. این امر به ویژه برای افرادی که پوست حساسی دارند نگران‌کننده است. سایر نگهدارنده‌ها با نگرانی‌های سلامتی مانند سرطان و سمیت تولید مثلی مرتبط هستند.
تأثیر نگهدارنده‌ها بر سلامت مو و پوست سر بسته به نوع و مقدار نگهدارنده مورد استفاده در شامپو و همچنین حساسیت فرد به نگهدارنده‌ها متفاوت خواهد بود.
عطرها و افزودنی‌ها
عطرها موادی هستند که به شامپو اضافه می‌شوند تا بوی مطبوعی به آن بدهند. آنها می‌توانند از منابع طبیعی مانند اسانس‌ها یا از منابع مصنوعی گرفته شوند. عطرها شامل رایحه‌های مرکبات تازه و طبیعی با عناصر گل‌های سبک، چوبی یا برگ‌دار هستند که اغلب برای پوشاندن بوی نامطبوع سایر مواد موجود در شامپو مانند سورفکتانت‌ها و نگهدارنده‌ها استفاده می‌شوند.
نمونه‌هایی از عطرها و افزودنی‌های رایج مورد استفاده در فرمولاسیون شامپو
- بوی مطبوع: عطرها می‌توانند استفاده از شامپو را لذت‌بخش‌تر کنند.
- بهبود عملکرد: افزودنی‌ها می‌توانند با آسان‌تر کردن استفاده، غلیظ‌تر شدن یا براق‌تر شدن، عملکرد شامپو را بهبود بخشند.
- فواید اضافی: برخی از افزودنی‌ها می‌توانند فواید اضافی برای مو مانند آبرسانی، محافظت یا درخشندگی داشته باشند.
- عوامل مرواریدکننده: عوامل مرواریدکننده به شامپو ظاهری مرواریدی می‌دهند. با این حال، برخی از عوامل مرواریدکننده نیز می‌توانند پوست سر را تحریک کنند.
- رنگ‌ها: رنگ‌ها برای دادن رنگ دلخواه به شامپو استفاده می‌شوند. با این حال، برخی از رنگ‌ها نیز می‌توانند مو و پوست سر را لکه‌دار کنند.
معایب استفاده از شامپو با عطرها و افزودنی‌ها
همچنین برخی از معایب احتمالی استفاده از شامپو با عطرها و افزودنی‌ها وجود دارد:
- واکنش‌های آلرژیک: برخی از افراد ممکن است به عطرها یا افزودنی‌های موجود در شامپو حساسیت داشته باشند. این می‌تواند باعث ایجاد علائم مختلفی مانند خارش، قرمزی و التهاب پوست سر شود.
- تحریک: عطرها و افزودنی‌ها می‌توانند پوست سر را تحریک کنند، به خصوص در افرادی که پوست حساسی دارند.
- تجمع: برخی از افزودنی‌ها مانند سیلیکون‌ها می‌توانند به مرور زمان روی مو جمع شوند و ظاهری کدر و بی‌جان به آن بدهند.
عطرها و افزودنی‌ها می‌توانند به روش‌های مختلفی، چه مثبت و چه منفی، بر سلامت مو و پوست سر تأثیر بگذارند.
| تاثیرات مثبت عطرها و افزودنی‌ها بر سلامت مو و پوست سر | تاثیرات منفی عطرها و افزودنی‌ها بر سلامت مو و پوست سر |
| عطرها می‌توانند استفاده از شامپو را لذت‌بخش‌تر کنند. | عطرها و افزودنی‌ها می‌توانند باعث تحریک پوست سر شوند، به خصوص در افرادی که پوست حساسی دارند. |
| عوامل غلیظ‌کننده می‌توانند به شامپو قوام غلیظ‌تری بدهند و استفاده از آن را آسان‌تر کنند و همچنین می‌توانند به موها حجم بیشتری بدهند. | برخی از عوامل غلیظ‌کننده می‌توانند باعث شوند موها صاف و سنگین به نظر برسند. |
| عوامل مرواریدکننده می‌توانند به شامپو ظاهری مرواریدی بدهند. | برخی از عوامل مرواریدکننده می‌توانند باعث تحریک پوست سر شوند. |
| از رنگ‌ها می‌توان برای دادن رنگ دلخواه به شامپو استفاده کرد که می‌تواند از نظر زیبایی‌شناختی خوشایند باشد. | برخی از رنگ‌های مو و پوست سر می‌توانند لکه‌دار شوند. |
تاثیر عطرها و افزودنی‌ها بر سلامت مو و پوست سر بسته به نوع و مقدار عطر یا افزودنی مورد استفاده در شامپو و همچنین حساسیت فرد به عطرها و افزودنی‌ها متفاوت خواهد بود.
خلاصه
مواد زیر برای فرمولاسیون موثر شامپو ضروری هستند:
- سورفکتانت‌ها: عوامل پاک‌کننده اولیه در شامپو سورفکتانت‌ها هستند. آنها با حل کردن روغن و کثیفی روی مو و پوست سر عمل میکنند و به راحتی با آب شسته می‌شوند. شامپو معمولاً حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS)، سدیم لورت سولفات (SLES) و کوکامیدوپروپیل بتائین است.
- عوامل نرم‌کننده: عوامل نرم‌کننده به نرم شدن، آبرسانی و محافظت از مو کمک میکنند. آنها همچنین می‌توانند به کاهش وز شدن و حالت‌پذیری آسان‌تر مو کمک کنند. کوآت‌ها، سیلیکون‌ها و روغن‌های طبیعی نمونه‌هایی از عوامل نرم‌کننده رایج موجود در شامپو هستند.
- غلیظ‌کننده‌ها: غلیظ‌کننده‌ها به شامپو ضخامت می‌بخشند و استفاده از آن را آسان‌تر میکنند. آنها همچنین می‌توانند به افزایش کف شامپو کمک کنند. صمغ گوار و صمغ زانتان دو غلیظ‌کننده رایج مورد استفاده در شامپو هستند.
- عوامل مرواریدکننده: عوامل مرواریدکننده موادی هستند که به شامپو ظاهری مرواریدی می‌دهند. آنها اغلب با غلیظ‌کننده‌ها ترکیب می‌شوند تا تجربه شامپوی مجلل‌تری را ایجاد کنند. دی اکسید تیتانیوم و میکا دو عامل مرواریدکننده رایج موجود در شامپو هستند.
- رنگ‌ها: رنگ‌ها برای ایجاد رنگ خاصی به شامپو اضافه می‌شوند. آنها اغلب با سایر مواد ترکیب می‌شوند تا شامپوی جذاب‌تری از نظر بصری ایجاد کنند. رنگ‌های FD&C و رنگدانه‌های طبیعی دو رنگ رایج موجود در شامپو هستند.
- نگهدارنده‌ها: نگهدارنده‌ها برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و سایر میکروارگانیسم‌ها به شامپو اضافه می‌شوند. این به افزایش ماندگاری شامپو و همچنین تضمین ایمنی آن کمک می‌کند. پارابن‌ها، نگهدارنده‌های آزاد کننده فرمالدئید و فنوکسی اتانول همگی نگهدارنده‌های رایج مورد استفاده در شامپو هستند.
- عطرها: عطرها برای لذت‌بخش‌تر کردن استفاده از شامپو استفاده می‌شوند. اسانس‌ها و عطرهای مصنوعی دو عطر رایج موجود در شامپو هستند.
- افزودنی‌ها: شامپو ممکن است حاوی افزودنی‌هایی باشد که عملکرد آن را بهبود می‌بخشد یا فواید اضافی مانند کاهش شوره سر، افزایش رشد مو یا محافظت از مو در برابر آسیب‌های محیطی را فراهم می‌کند. سالیسیلیک اسید، کتوکونازول و بیوتین نمونه‌هایی از افزودنی‌های رایج شامپو هستند.
مواد خاص و غلظت نسبی آنها در فرمولاسیون شامپو توسط خواص مورد نظر شامپو تعیین می‌شود. به عنوان مثال، یک شامپو برای موهای خشک ممکن است حاوی عوامل نرم‌کننده بیشتری نسبت به شامپو برای موهای چرب باشد. سالیسیلیک اسید، کتوکونازول و بیوتین نمونه‌هایی از افزودنی‌های رایج شامپو هستند.
مواد خاص و غلظت نسبی آنها در فرمولاسیون شامپو توسط خواص مورد نظر شامپو تعیین می‌شود. برای کمک به حذف پوسته‌ها و کاهش التهاب، شامپو ضد شوره ممکن است حاوی سالیسیلیک اسید یا کتوکونازول باشد.
درک این نکته مهم است که همه مواد شامپو به طور یکسان ساخته نمی‌شوند. برخی از مواد مانند SLS و پارابن‌ها می‌توانند پوست و پوست سر را تحریک کنند. سایر مواد مانند سیلیکون‌ها می‌توانند به مرور زمان روی مو جمع شوند و ظاهری کدر و بی‌جان به آن بدهند.
منبع:
- https://learncanyon.com/key-ingredients-for-effective-shampoo-formulation/
